Erfelijkheidsleer
K 10 - Genetische termen
Erfelijkheidsleer
K 10 - Genetische termen
En weer hebben we een stel begrippen gehad, waar we ook speciale termen voor hebben! Dus we gaan de lijst met termen verder uitbreiden.
| Chromosoom | Een verzameling genen. Ook: één groot molecuul waar kleinere moleculen DNA aan elkaar gerijgd zijn. | Je kunt zo'n molecuul zien onder de microscoop! |
| Homologe chromosomen |
Chromosomen komen in paren voor: één van Pa, en één van Moe. Homologe chromosomen zijn chromosomen die samen een paar vormen.
Elk gen komt in iedere cel twee keer voor: als het dier homozygoot is, met twee gelijke allelen, en asl het dier heterozygoot is, met twee verschillende allelen. Elk van die twee allelen ligt op 1 exemplaar van een homoloog paar chromosomen. |
|
| Autosomen | NIET-sex chromosomen: elk chromosoom dat geen geslachtschromosoom is, is een autosoom. |
Katten hebben dus 18 paar=36 autosomen, en mensen hebben 22 paar, oftewel 44.
Ze hebben 19 paar chromosomen (ook nog een paar X - Y chromosomen), en mensen hebben 23 paar chromosomen (ook nog een paar X - Y chromosomen). |
| Geslachts (sex) chromosomen | Het chromosomen paar dat het geslacht van het individu bepaalt: het X en het Y chromosoom: X - X wordt een vrouwelijk individu, en X - Y wordt een mannelijk individu. | |
| Geslachts gebonden (sex-linked) | Dit wordt gezegd van eigenschappen, kenmerken, die bepaald worden door genen die op de geslachts chromosomen liggen. Ze liggen dan op het X-chromosoom: het Y-chromosoom bevat weinig genen. Wel het gen dat bepaalt dat het embryo zich als een mannelijk individu zal ontwikkelen! | Het gen Orange is bij katten geslachts gebonden. Bij mensen is kleurenblindheid geslachtsgebonden. |
| Dominantie reeks | Meer dan 2 varianten, allelen van een kenmerk, waarbij er één zowel recessief is ten opzichte van een bepaald allel, maar dominant ten opzichte van een ander allel. | Bij het gen Black (met allel D van het gen Dilute): Zwart (B) - chocolade (b) - cinnamon (bl). |
| n | Het aantal chromosomenparen dat iedere cel van een individu van een soort heeft. Dit aantal is vast per soort | Voor katten geldt: n=19. Voor mensen geldt: n=23. Bij honden is n=39! |
| Hemizygoot | ~half-zygoot: het individu heeft maar één allel van dat gen, en dat is voor dat individu normaal. | Katers zijn hemizygoot voor Orange |
Nog even iets over het verschil tussen theorie en praktijk, en dan zijn we klaar voor K 12 - De speeltuin.
