Rembrandt - zou die zijn tube-tje verf in de winkel hebben gekocht? Nee, hij maakte het zelf! En onze zwarte katten maken hun kleur zwart ook zelf!

Laten we eens kijken wat Rembrandt allemaal deed, voordat de zwarte jassen op de Nachtwacht werden geschilderd.

• Hij zorgde voor een zwarte grondstof. De grondstof die hij gebruikte was natuurlijk afhankelijk van de kleur die hij wilde hebben.
• Hij maakte er, volgens zijn eigen geheimen en recepten, een pasta van.
• Hij pakte een borstel en smeerde de pasta op het doek - hoewel 'smeren' wellicht een wat te oneerbiedige term is voor Rembrandt!

Laten we eens kijken wat onze katten, tenminste hun haarcellen, doen om hun zwarte vacht te krijgen:

• Ze zorgen voor een zwarte grondstof. Dit is de 'taak' van een gen. Toen de mensen het gen 'ontdekten', dachten ze dat dit het gen was dat 'oranje' maakte. Wij weten nu dat dit gen, in de ene variëteit, oftewel het ene allel (aangeduid als o), zwart maakt, en in een andere variëteit, oftewel een ander allel (aangeduid als O), oranje (rood). Maar -denk aan de ijsberg- er kan meer mee samenhangen. Het heeft in ieder geval de verwarrende naam orange gekregen.
• Ze maken er een kleursubstantie van. Ook dit is de taak van een gen. Dit gen wordt black, zwart, genoemd - weer een verwarrende naam, want zwart dan wel rood wordt dus door het eerste gen orange geregeld. Maar de naam is wel goed in zoverre dat er variëteiten, allelen, van dit gen zijn dat de zwarte grondstof verwerkt tot bruin. B is de dominante vorm, en zorgt - natuurlijk in combinatie met o!- voor de donkerste kleur: zwart.
• De substantie wordt in korreltjes verpakt die in de haren passen. Ook hier is weer een gen, het derde, voor verantwoordelijk. Dit gen kan pakketjes maken die alle ruimte in het haar kunnen opvullen, zodat de haar door-en-door zwart is. Maar in een andere variëteit, een ander allel, zijn de pakketjes onhandiger en wordt niet alle ruimte opgevuld. Hierdoor lijkt de haar lichter: 'blauw'! Dit gen heeft een vrij logische naam dilute oftewel verdund. D is niet verdund, 'zwart', en d (zoals we aan de schrijfwijze kunnen zien: recessief ten opzichte van D) geeft blauw.

Laten we aan de hand van plaatjes eens kijken wat er gebeurt:

Het gen Orange, en wel het allel o, maakt een zwarte grondstof.	De grondstof wordt in de keuken -het domein van het gen Black, en wel het allel B- omgevormd tot een bruikbare zwarte substantie	De substantie wordt via het gen Dilute, en wel de vorm, het allel D, over de haar verspreid. Dat leidt tot het (links in het vlak van de borstel aangegeven) zwarte fenotype van - een zwarte haar, en (eventueel) een zwarte kat!

De vraagtekens? Wel, de kleur van het pakje is wat we denken te weten, maar de rest - ja, dat is het gedeelte van de werking van het gen dat we niet goed weten op het moment. En om dat te benadrukken, heb ik de vraagtekens gebruikt. Die geven aan dat het desbetreffende gen wellicht een 'ijsberg' is, waarvan een groot stuk onder water steekt en onbekend is!

Was dit begrijplijk? Ik hoop van wel, en laten we dan doorgaan met rood.